1-2-1-3 برگ………………………………………………………………………………………………………………………………..7
1-2-1-4 گل آذین……………………………………………………………………………………………………………………………..8
1-2-1-5 میوه…………………………………………………………………………………………………………………….8
1-2-2 فیزیولوژی………………………………………………………………………………………………………………..9
1-2-3 اکولوژی…………………………………………………………………………………………………………………..9
1-2-3-1 شرایط مناسب رشد……………………………………………………………………………………………………9
1-2-3-2 آب و هوای مناسب رشد…………………………………………………………………………………………….10
1-2-4 سطح زیر کشت و میزان تولید. ……………………………………………………………………………………….10
1-3 پیریدوکسین…………………………………………………………………………………………………………………12
1-3-1 پیریدوکسین و تأثیر آن بر گیاه…………………………………………………………………………………………12
1-3-2 تأثیر پیریدوکسین بر رشد و جذب در گیاه…………………………………………………………………………….13
فصل دوم- بررسی منابع
1-2 مروری کوتاه بر پژوهشهای انجام شده در زمینهی پرایمینگ بر شاخصهای جوانه زنی………………………….15
2-2 مروری کوتاه بر پژوهشهای انجام شده در زمینهی اثرات پیریدوکسین بر شاخصهای جوانه زنی………………..18
2-3 مروری کوتاه بر پژوهشهای انجام شده در زمینهی اثرات پیریدوکسین و سایر ویتامینها بر روی فعالیت دو آنزیم کاتالاز و پراکسیداز……………………………………………………………………………………………………………..19
2-4 مروری کوتاه بر پژوهشهای انجام شده در زمینهی طولدوره ی پرایمینگ بر شاخصهای جوانه ………………..24
فصل سوم- مواد و روشها
3-1 مواد و روشها…………………………………………………………………………………………………………….27
3-2 سترون سازی بذور………………………………………………………………………………………………………..27
3-3 تهیهی محلولهای لازم برای اعمال تیمارهای مختلف…………………………………………………………………..28
3-3-1 تهیهی محلول پیریدوکسین……………………………………………………………………………………………..28
3-4 تیمارهای به کار رفته در آزمایش………………………………………………………………………………………..28
3-5 روش کشت بذر……………………………………………………………………………………………………………29
کشت در پتریدیش……………………………………………………………………………………………………………….29
3-6 استخراج پروتئین برای سنجش فعالیت آنزیم (Sundhakar et al., 2001)…………………………………………30
3-7 سنجش فعالیت آنزیم کاتالاز (Kar Mischra, 1976)…………………………………………………………………30
3-8 سنجش فعالیت آنزیم پراکسیداز (حدادچی، 1365)……………………………………………………………………..31
3-9 اندازه گیری شاخصهای جوانه زنی……………………………………………………………………………………..31
3-10 تجزیه و تحلیل آماری……………………………………………………………………………………………………34
فصل چهارم- نتایج
4-1 طول ریشهچه…………………………………………………………………………………………………………….36
4-2 طول ساقهچه……………………………………………………………………………………………………………….40
4-3 درصد جوانه زنی………………………………………………………………………………………………………….44
4-4 وزن تر گیاهچه…………………………………………………………………………………………………………….48
4-5 وزن خشک گیاهچه………………………………………………………………………………………………………..52
4-6 سرعت جوانه زنی…………………………………………………………………………………………………………56
4-7 ضریب سرعت جوانه زنی………………………………………………………………………………………………..60
4-8 بنیه بذر……………………………………………………………………………………………………………………..64
4-9 میانگین مدت جوانه زنی………………………………………………………………………………………………….68
4-10 میانگین جوانه زنی روزانه……………………………………………………………………………………………..72
4-11 سرعت جوانه زنی روزانه………………………………………………………………………………………………76
4-12 بنیه گیاهچه……………………………………………………………………………………………………………….80
4-13 فعالیت آنزیم کاتالاز……………………………………………………………………………………………………..83
4-14 فعالیت آنزیم پراکسیداز……………………………………………… …………………………………………………87
فصل پنجم- بحث و نتیجهگیری
5-1 شاخصهای جوانه زنی………………………………………………………………………………………………….101
5-2 فعالیت کاتالازی و پراکسیدازی…………………………………………………………………………………………102
5-3 نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………….103
5-4 پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………104
فصل ششم- منابع
منابع……………………………………………………………………………………………………………………………106
فهرست جداول
جدول 4-1 نتایج تجزیه واریانس تأثیر سطوح مختلف رقم، پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد یر مؤلفههای جوانه زنی رشد گیاهچه گندم………………………………………………………………………………………………………………..92
ادامهی جدول 4-1 نتایج تجزیه واریانس تأثیر سطوح مختلف رقم، پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد یر مؤلفههای جوانه زنی رشد گیاهچه گندم……………………………………………………………………………………………………93
جدول 4-2 مقایسه میانگین تیمارهای ارقام در شاخصهای جوانه زنی گندم………………………………………………..93
ادامهی جدول 4-2 مقایسه میانگین تیمارهای ارقام در شاخصهای جوانه زنی گندم……………………………………….93
جدول 4-3 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح پیریدوکسین در شاخصهای جوانه زنی گندم………………………………..94
ادامهی جدول 4-3 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح پیریدوکسین در شاخصهای جوانه زنی گندم……………………….94
جدول 4-4 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح طول دورهی کاربرد در شاخصهای جوانه زنی گندم………………………94
ادامهی جدول 4-4 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح طول دورهی کاربرد در شاخصهای جوانه زنی گندم……………..94
جدول 4-5 مقایسه میانگین تیمارهای رقم و سطوح پیریدوکسین در شاخصهای جوانه زنی گندم…………………………95
ادامهی جدول 4-5 مقایسه میانگین تیمارهای رقم و سطوح پیریدوکسین در شاخصهای جوانه زنی گندم………………..95
جدول 4-6 مقایسه میانگین تیمارهای رقم و سطوح طول دورهی کاربرد در شاخصهای جوانه زنی گندم……………….95
ادامهی جدول 4-6 مقایسه میانگین تیمارهای رقم و سطوح طول دورهی کاربرد شاخصهای جوانه زنی گندم………….96
جدول 4-7 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد در شاخصهای جوانه زنی گندم……..96
ادامهی جدول 4-7 مقایسه میانگین تیمارهای سطوح پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد شاخصهای جوانه زنی گندم..97
جدول 4-8 مقایسه میانگین تیمارهای رقم، سطوح پیریدوکسین و طول دوره ی کاربرد در شاخصهای جوانه زنی گندم.98
ادامهی جدول 4-8 مقایسه میانگین تیمارهای رقم، سطوح پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد در شاخصهای جوانه زنی گندم…………………………………………………………………………………………………………………………….99
فهرست نمودارها
نمودار1-1 توزیع سطح برداشت گندم استانها نسبت به کل کشور در سال زراعی 1389-1388……………………….11
نمودار1-2 توزیع سطح تولید گندم استان ها نسبت به کل کشور در سال زراعی 1389-1388………………………….12
نمودار 4-1 بررسی طول ریشهچه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………………………..38
نمودار 4-2 بررسی طول ریشهچه گیاه گندم تحت تیمارهای طول دورهی کاربرد…………………………………………38
نمودار 4-3 بررسی طول ریشهچه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین……………………………………………39
نمودار 4-4 بررسی طول ریشهچه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دورهی کاربرد………………………………….39
نمودار 4-5 بررسی طول ریشهچه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد…………………………40
نمودار 4-6 بررسی طول ساقهچه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین……………………………………………………42
نمودار 4-7 بررسی طول ساقهچه گیاه گندم تحت تیمارهای طول دورهی کاربرد………………………………………….42
نمودار 4-8 بررسی طول ساقهچه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………………………….43
نمودار 4-9 بررسی طول ساقهچه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دورهی کاربرد…………………………………..43
نمودار 4-10 بررسی طول ساقهچه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد………………………..44
نمودار 4-11 بررسی درصد جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………………….46
نمودار 4-12 بررسی درصد جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای طول دورهی کاربرد…………………………………..46
نمودار 4-13 بررسی درصد جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین……………………………………..47
نمودار 4-14 بررسی درصد جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دورهی کاربرد……………………………47
نمودار 4-15 بررسی درصد جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد………………….48
نمودار 4-16 بررسی وزن تر گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین……………………………………………………….50
نمودار 4-17 بررسی وزن تر گیاه گندم تحت تیمارهای طول دورهی کاربرد………………………………………………50
نمودار 4-18 بررسی وزن تر گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین………………………………………………..51
نمودار 4-19 بررسی وزن تر گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دورهی کاربرد……………………………………….51
نمودار 4-20 بررسی وزن تر گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد……………………………..52
نمودار 4-21 بررسی وزن خشک گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………………………..54
نمودار 4-22 بررسی وزن خشک گیاه گندم تحت تیمارهای طول دورهی کاربرد…………………………………………54
نمودار 4-23 بررسی وزن خشک گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین……………………………………………55
نمودار 4-24 بررسی وزن خشک گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دورهی کاربرد…………………………………..55
نمودار 4-25 بررسی وزن خشک گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد…………………………56
نمودار 4-26 بررسی سرعت جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین……………………………………………58
نمودار 4-27 بررسی سرعت جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای طول دورهی کاربرد………………………………….58
نمودار 4-28 بررسی سرعت جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………………….59
نمودار 4-29 بررسی سرعت جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دورهی کاربرد…………………………..59
نمودار 4-30 بررسی سرعت جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد…………………60
نمودار 4-31 بررسی ضریب سرعت جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………..62
نمودار 4-32 بررسی ضریب سرعت جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای طول دورهی کاربرد…………………………62
نمودار 4-33 بررسی ضریب سرعت جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………..63
نمودار 4-34 بررسی ضریب سرعت جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دوره ی کاربرد…………………63
نمودار 4-35 بررسی ضریب سرعت جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد………..64
نمودار 4-36 بررسی بنیه بذر گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین……………………………………………………….66
نمودار 4-37 بررسی بنیه بذر گیاه گندم تحت تیمارهای طول دورهی کاربرد………………………………………………66
نمودار 4-38 بررسی بنیه بذر گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین………………………………………………..67
نمودار 4-39 بررسی بنیه بذر گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دورهی کاربرد……………………………………….67
نمودار 4-40 بررسی بنیه بذر گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد……………………………..68
نمودار 4-41 بررسی میانگین مدت جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………….70
نمودار 4-42 بررسی میانگین مدت جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای طول دورهی کاربرد……………………………70
نمودار 4-43 بررسی میانگین مدت جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین……………………………..71
نمودار 4-44 بررسی میانگین مدت جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دورهی کاربرد……………………71
نمودار 4-45 بررسی میانگین مدت جوانه زنی گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد…………..72
نمودار 4-46 بررسی میانگین جوانه زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین………………………………….74
نمودار 4-47 بررسی میانگین جوانه زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای طول دورهی کاربرد………………………..74
نمودار 4-48 بررسی میانگین جوانه زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………..75
نمودار 4-49 بررسی میانگین جوانه زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دورهی کاربرد…………………75
نمودار 4-50 بررسی میانگین جوانه زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد………..76
نمودار 4-51 بررسی سرعت جوانه زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………..78
نمودار 4-52 بررسی سرعت جوانه زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای طول دورهی کاربرد…………………………78
نمودار 4-53 بررسی سرعت جوانهزنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………….79
نمودار 4-54 بررسی سرعت جوانه زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دورهی کاربرد………………….79
نمودار 4-55 بررسی سرعت جوانه زنی روزانه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد………..80
نمودار 4-56 بررسی بنیه گیاهچه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین……………………………………………………81
نمودار 4-57 بررسی بنیه گیاهچه گیاه گندم تحت تیمارهای طول دورهی کاربرد………………………………………….82
نمودار 4-58 بررسی بنیه گیاهچه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………………………….82
نمودار 4-59 بررسی بنیه گیاهچه گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دورهی کاربرد…………………………………..83
نمودار 4-60 بررسی بنیه گیاهچه گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد………………………….83
نمودار 4-61 بررسی فعالیت آنزیم کاتالاز گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین………………………………………..85
نمودار 4-62 بررسی فعالیت آنزیم کاتالاز گیاه گندم تحت تیمارهای طول دورهی کاربرد………………………………85
نمودار 4-63 بررسی فعالیت آنزیم کاتالاز گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین…………………………………86
نمودار 4-64 بررسی فعالیت آنزیم کاتالاز گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دورهی کاربرد……………………….86
نمودار 4-65 بررسی فعالیت آنزیم کاتالاز گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد………………87
نمودار 4-66 بررسی فعالیت آنزیم پراکسیداز گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین…………………………………….89
نمودار 4-67 بررسی فعالیت آنزیم پراکسیداز گیاه گندم تحت تیمارهای طول دوره ی کاربرد………………………….89
نمودار 4-68 بررسی فعالیت آنزیم پراکسیداز گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و پیریدوکسین……………………………..90
نمودار 4-69 بررسی فعالیت آنزیم پراکسیداز گیاه گندم تحت تیمارهای رقم و طول دورهی کاربرد……………………90
نمودار 4-70 بررسی فعالیت آنزیم پراکسیداز گیاه گندم تحت تیمارهای پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد…………..91
چکیده
گندم یکی از مهمترین محصولات کشاورزی است که در بیشترین سطح، در ایران و جهان کشت میشود و اهمیت غذایی آن برای همه روشن است. اهمیت غذایی و اقتصادی این محصول کشورها را به تلاش برای تولید بیشتر و خودکفایی سوق میدهد. برای اصلاح این گیاه زراعی در جهت افزایش قدرت استقرار و تولید، در مرحله جوانه زنی شناخت شاخصهای جوانه زنی ضرورت دارد. در جوانهزنی بذر گیاهان زراعی اجزای سرعت جوانه زنی، درصد نهایی جوانهزنی، رشد هتروترفیک گیاهچه حائز اهمیت است. از این رو، این مطالعه به منظور بررسی واکنش اجزای جوانه زنی بذر گندم به سطوح مختلف پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد پیریدوکسین انجام شد. جهت انجام این آزمایش از بذور گندم، رقم آذر2 و امید استفاده شد. نمونه بذرها از سازمان تحقیقات اصلاح و نهال بذر شهرستان کرج در زمستان 1390 دریافت گردید. کشت داخل ژرمیناتور و آزمایشات مربوط به این تحقیق در آزمایشگاه فیزیولوژی گیاهی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ساوه انجام شده است. این آزمایش در پتریدیش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط آزمایشگاه به اجراء در آمد. فاکتورهای این آزمایش شامل دو رقم آذر2 و امید، پیریدوکسین با غلظتهای صفر یا شاهد، 02/0 درصد، 04/0 درصد و 06/0 درصد و طول دورهی کاربرد پیریدوکسین به مدت صفر یا شاهد، 8، 16 و 24 ساعت بوده است. نتایج بدست آمده در این تحقیق نشان داد افزایش غلظت کاربرد پیریدوکسین اعمال شده و افزایش طول دورهی کاربرد پیریدوکسین سبب افزایش شاخصهای جوانه زنی و کاهش فعالیت آنزیمهای کاتالاز و پراکسیداز گردیده است. همچنین این نتایج نشان داد که رقم آذر2 در مقایسه با رقم امید به پیریدوکسین و طول دورهی کاربرد آن نتیجهی بهتری داشته است. نتایج نشان داد که اعمال تیمار پیریدوکسین 04/0 و طول دورهی کاربرد پیریدوکسین به مدت 24 ساعت سبب ظهور بیشترین مقدار شاخصهای جوانه زنی، کمترین فعالیت آنزیمهای کاتالاز و پراکسیداز شد.
کلمات کلیدی: پراکسیداز، پیریدوکسین، شاخصهای جوانه زنی، طول دورهی کاربرد، کاتالاز، گندم
مقدمه
جمعیت کره زمین پیوسته در حال افزایش است این جمعیت که در سال 1930 میلادی تنها 2 میلیارد نفر بود و در سال 2000 میلادی از 6 میلیارد نفر تجاوز کرد و پیشبینی می شود که در سال 2025 میلادی به 58 میلیارد نفر برسد. بیشتر جمعیت جهان در کشورهای در حال توسعه بسر می برند و متاسفانه سهم عمده ی افزایش جمعیت مربوط به این کشورها می باشد که امروزه با مشکل گرسنگی و سوءتغذیه دست به گریبان هستند به گونهای که 20 درصد جمعیت این کشورها هم اکنون با سوءتغذیه دست و پنجه نرم می کنند. گندم مهمترین گیاه زراعی روی زمین است. معروف است که در هر روز در نقطه ای از کره زمین کاشت و در همان روز در نقطهای دیگر برداشت می شود. این امر حاکی از توانایی سازش بسیار زیاد این گیاه با اقلیمهای گوناگون است. به گونهای که گندم را از فنلاند در نیم کره شمالی تا آرژانتین در نیم کره جنوبی کشت می کنند. در سطح جهانی نزدیک به 52 در صد زمینهای قابل کشت دنیا (معادل 707 میلیون هکتار) به کشت غلات اختصاص دارد که از این مقدار نزدیک به 232 میلیون هکتار زیر کشت گندم است. تولید جهانی غلات دانهای درسالهای نخستین هزاره سوم میلادی در حدود 2000 میلیون تن بوده که حدود 600 میلیون تن آن گندم بوده است. اهمیت غلات حتی در تکامل و شهرنشینی انسان هم مهم است، گندم به عنوان محصول استراتژیک می تواند کشورهای بسیاری را مستعمره کند. اهمیت گندم تا به آنجاست که بسیاری از کشورهای سلطهگر آن را به عنوان حربهای در دست گرفتهاند. خود کفایی در تولید گندم برای هر کشوری از اهمیت فوق العادهای برخوردار است، کمتر کسی در جهان است که ادعا کند یکی از فرآوردههای گندم در سبد غذایی روزانه وی جایی ندارد و به صور گوناگون در تغذیه انسانها نقش دارد. گندم در پخت انواع نانها، انواع کیکها و شیرینیجات، انواع غذاها و همینطور به عنوان تعلیف دام و مصارف صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد. مبدأ گندم را آسیای غربی (سوریه، فلسطین، ایران و هند) میدانند. احتمالا 6700 سال قبل از میلاد شناخته شده است. از نظر ژنتیکی هگزاپلویید است و تعداد کروموزمهای آن n2=42 است. بیشتر گندمهای زراعی از نوع هگزاپلویید و تتراپلویید هستند. گندم از چندین لحاظ یک گیاه ویژه است: 1) احتمالاً اولین گیاه است که 15 تا 20 هزار سال قبل اهلی شده است. 2) سطح کشت آن حدود 240 میلیون هکتار است که از سطح زیر کشت سایر گیاهان به مراتب بیشتر است. گندم تقریباً 22 درصد سطح زیر کشت غلات را به خود اختصاص داده است. 3) گندم در مقایسه با سایر گیاهان زراعی بیشترین کالری و پروتئین را برای تغذیه انسان دارد. 4) تجارت جهانی گندم بیش از تجارت مجموع سایر غلات است. 5) نان گندم به خاطر وجود پروتئین الاستیکی به نام گلوتن حجم زیادی پیدا می کند. 6) گندم به دلیل امکان کشت در فصول مختلف سال و نیز قدرت تطابق با شرایط اقلیمی متفاوت در سرتاسر کره زمین سطح وسیعی از زراعتهای آبی و دیم را به خود اختصاص داده است. امروزه در دنیا مواد غذایی به عنوان برنده ترین سلاح مورد استفاده قرار می گیرد و این سؤال پیش میآید که آیا می توان مدعی استقلال باشیم و به غذای مردم اهمیت ندهیم. فراهم نمودن زمینههای رشد در بخش کشاورزی به منظور رسیدن به تأمین امنیت غذایی، خودکفایی در محصولات اساسی و توسعهی صادرات محصولات کشاورزی، حفاظت از منابع طبیعی، از مسئولیتهای مهم بخش کشاورزی و منابع طبیعی در تحقق رسیدن به اهداف کشاورزی و کشاورزی پایدار میباشد که در این میان گندم نه تنها به عنوان یک محصول و یک کالای مهم تجاری در دنیا می باشد، بلکه به عنوان سلاحی برتر در مناسبات سیاسی و جهانی است که روز به روز بر اهمیت استراتژیک آن افزوده می شود. گندم سالانه بیش از 50% از زمین های زراعی کل کشور را به خود اختصاص می دهد. مطابق گزارشات موجود در سال زراعی 1391-1390 سطح زیر کشت گندم کشور بالغ بر 5/6 میلیون هکتار بوده است. از این مقدار 6/2 میلیون هکتار به کشت گندم آبی و 9/3 میلیون هکتار به کشت گندم دیم اختصاص داشته است. گندم اولین و مهمترین گیاه زراعی در دنیا بوده و 6/19% از کل منابع غذایی مردم جهان را دارا است. با توجه به استراتژیک بودن گندم به عنوان غذای پایهی کشور و لزوم تداوم خودکفایی در تولید این گیاه و افزایش روز افزون نیاز به تولید بیشتر این محصول، اهمیت افزایش و تنوع در ارقام موجود در کشور را که در نهایت سبب بالا بردن تولید کشاورزان می شود را بیشتر نشان می دهد. طبق اطلاعات و گزارشات مختلف سهم نان در تأمین انرژی حدود 55% است. یکی از مشکلات عمده در مسیر تولید کمی، استقرار بذور کاشته شده در مزرعه به ویژه مناطق دیم است. در مزرعه عملکرد گندم دیم پاییزه رابطهی مستقیمی با زود سبز شدن محصول و استقرار آن دارد (نور محمدی و همکاران، 1385 و هریس و همکارن، 1999). استقرار به موقع گیاهچه جهت عادتدهی به سرما و کشت ارقام گندم با تیپ رشد مناسب برای منطقه سردسیر جهت افزایش تولید محصول بسیار ضروری است. برای رسیدن به حداکثر مقاومت به سرما و همچنین تأمین انرژی کافی برای رشد در بهار نیاز است که گیاه سالم و قوی قبل از فرا رسیدن زمان یخبندان در مزرعه استقرار یابد. ارقام گندم اگر با طوقهی توسعه یافته وارد زمستان شوند می توانند زمستان را بدون خطر پشت سر گذارند.
هدف از انجام این آزمایش بررسی اثرات پیش تیمار بذور گندم به وسیله ی پیریدوکسین و طول دوره ی کاربرد آن بود. با توجه به محدودیت منابع غذایی و افزایش روز افزون تقاضا، ویتامین B6 (پیریدوکسین) با اثر مثبت بر رشد و جوانه زنی گیاهچه گندم نان می تواند باعث افزایش میزان تولید گیاهچه سالم گردد.
فصل اول
کلیات و تاریخچه
1-1 اهمیت غلات
نگاه دقیق به تولیدات غذایی در جهان نشان میدهد که غلات دو سوم منابع غذایی را تشکیل میدهند که نقش ویژه و مهمی در الگوی مصرف هر کشوری در دنیا را دارد. تقریباً 55 درصد از پروتئین ها، 15 درصد چربیها، 70 درصد گلوسیدها و به طور کلی 55-50 درصد کالری مصرف شده توسط انسان در دنیا به وسیله غلات تأمین می گردد (نورمحمدی و همکاران، 1383). در این میان گندم به عنوان مهمترین گیاه زراعی دنیا و به منزله عامل حیات و زندگی برای مردم است، بنابراین باید در تهیه و مصرف آن دقت و توجه خاصی مبذول گردد.
در این سایت فقط تکه هایی از این مطلب با شماره بندی انتهای صفحه درج می شود که ممکن است هنگام انتقال از فایل ورد به داخل سایت کلمات به هم بریزد یا شکل ها درج نشود
شما می توانید تکه های دیگری از این مطلب را با جستجو در همین سایت بخوانید
ولی برای دانلود فایل اصلی با فرمت ورد حاوی تمامی قسمت ها با منابع کامل
1-2 گندم
گندم گیاهی استراتژیک و یکی از قدیمی ترین و مهم ترین گیاهان زراعی است که 5-10 هزار سال قبل از میلاد حضرت مسیح در آسیا وجود داشته و مبدأ اولیهی آن را آسیای غربی (سوریه، فلسطین، مصر، ایران، هند، افغانستان و…) میدانند (امام، 1386). گندم ماده غذایی گیاهی ضروری برای 35 درصد جمعیت جهان است و بیشترین کالری را نسبت به گیاهان دیگر تأمین می کند. حدود 66 درصد گندم کشت شده برای مصرف انسان و حدود 17 درصد آن برای تغذیه دام استفاده میشود، 17 درصد باقیمانده گندم تولید شده شامل مصارف گوناگون و تلفات پس از برداشت می باشد (فائو، 2004).
1– 2 – 1 گیاه شناسی
گندم گیاهی است تک لپه، علفی و یکساله از تیره غلات (Poaceae) سردسیری و جنس Triticum که از لحاظ ژنتیکی دارای سه نوع کروموزوم دیپلوئید (14=n2)، تتراپلوئید (28=n2) و هگزاپلوئید (42=n2) میباشد و بیشتر ارقام زراعی از نوع تتراپلوئید و هگزاپلوئید هستند (نورمحمدی و همکاران، 1383).
1 – 2 – 1 – 1 ریشه
گندم و به طور کلی غلات دارای سیستم ریشه ای افشان میباشند که در خاک اطراف و عمق خاک نفوذ میکنند و شامل ریشههای بذری و ریشههای اصلی ( ثانویه یا نابجا) هستند که از گره انشعاب یا طوقه زیر سطح خاک رشد میکنند. وظیفه اصلی ریشههای بذری، جذب آب و عناصر غذایی در مراحل اولیه رشد گیاه میباشد (امام، 1386) و فعالیت آنها به تدریج کاهش مییابد. البته فعالیت آنها تا مرحله ی رسیدن محصول به صورت بسیار ضعیف ادامه دارد. ریشههای اصلی 5-4 هفته بعد از رویش گندم ظاهر میگردند. وظیفهی این ریشهها علاوه بر جذب آب و عناصر غذایی از لایههای سطحی خاک، استقرار گیاه در سطح خاک نیز می باشد (نورمحمدی،1383).
1 – 2 – 1 – 2 ساقه
ساقه گندم مانند تمام گیاهان تیره غلات بند بند، تو خالی و استوانهای است (نورمحمدی و همکاران، 1383). هر بند، گره نامیده می شود. گره همیشه تو پر و در آن آوندهای چوب و آبکش به طور منظم قرار گرفتهاند. فاصله گرهها، میانگره نام دارد که با طویل شدن آنها ساقهدهی آغاز می گردد (امام، 1386). اولین میانگره که شروع به طویل شدن میکند میانگره تحتانی است که بر روی گره انشعاب قرار دارد (نورمحمدی و همکاران، 1383). طول میانگرههای ساقه از پایین به بالا زیاد میشود، به گونهای که طویلترین میانگره، میانگرهی بالایی است که سنبله در انتهای آن قرار گرفته و اندازه آن حدوداً معادل نصف طول ساقه میباشد ( امام، 1386).
1 – 2 – 1 – 3 برگ
همزمان با طویل شدن ساقه، از هر گرهی ساقه، برگ به وجود می آید. برگها کشیده، بدون دمبرگ و به صورت متناوب قرار گرفته و از دو قسمت اصلی غلاف و پهنک تشکیل شدهاند (نورمحمدی و همکاران، 1383). در قسمت میانی برگ در محل اتصال غلاف و پهنک غشای زبانهای شکلی به نام زبانک و زائدههای گوشواره مانند کوچکی یه نام گوشوارک وجود دارد (امام، 1386). در روی هر ساقه گندم معمولاً 8-7 برگ وجود دارد (خدابنده، 1379).
1 – 2 – 1 – 4 گل آذین
مهمترین قسمت برای غلات پاییزه گل آذین است. گل آذین گندم سنبله مرکب است که در انتهای آخرین میانگره ساقه تشکیل میگردد. هر سنبله از یک محور با تعداد زیادی زائده بعد از توقف مرحله تشکیل ساقه به وجود میآید. بر روی هر زائده یک یا چند سنبلچه قرار دارد. در محل اتصال محور سنبله با محور سنبلچه دو برگ تغییر شکل یافته وجود دارد که آنها را پوشه یا گلوم مینامند. پوششی که بعد از گلوم قرار گرفته است و در ارقام ریشک دار، ریشک به آنها چسبیده را لما یا برون پوشینه میگویند. بذر بلافاصله بعد از لما قرار دارد و غشای نازکی روی آن را پوشانیده است که آن را پالئا یا درون پوشینه مینامند، مجموع لما، پالئا و اندامهای تولید مثلی (سه پرچم، دو کلاله و یک تخمدان) در اصطلاح یک گلچه نامیده میشود (امام، 1386). هر سنبلچه دارای تعدادی گلچه است. سنبلچه ی وسطی اولین سنبلچهای است که بر روی محور اصلی سنبله به وجود میآید. سپس سنبلچه را به طور متوالی به طرف پایین و بالا تشکیل میگردند (نورمحمدی و همکاران، 1383).
1 – 2 – 1 – 5 میوه
میوهی گندم مانند سایر غلات، خشک و ناشکوفا است و گندمه نام دارد (خدابنده، 1379). در آن پریکارپ (دیوارهی تخمدان) نازک شده و به پوسته (دیواره تخمک) چسبیده و همراه با پوستهی بذر رشد کرده است (نورمحمدی و همکاران، 1383). وزن هزار دانه گندم از 50-15 گرم متغیر است و رنگ دانه در ارقام مختلف از سفید مایل به زرد تا قرمز تغییر میکند (خدابنده، 1379).
1 – 2 – 2 فیزیولوژی
بذر گندم برای جوانه زدن در مقایسه با بذور بقولات و گیاهان صنعتی به جذب آب کمتری به مقدار 50 درصد وزن خود نیاز دارد. گندم جزء غلات سردسیری میباشد و درجه حرارت مناسب برای جوانه زنی آن 5-1 درجه سانتیگراد است. در شرایط معمولی بذر گندم در مدت 6-4 روز رشد می کند و ریشهچه اولین اندامی است که از پوسته بذر بیرون میآید. اولین قسمتی که در سطح خاک ظاهر میگردد بذر برگ میباشد. وظیفه اصلی آن حفاظت از برگهای جوان رویشی در هنگام خروج از خاک میباشد و قدرت فتوسنتز در آن بسیار ضعیف است (نورمحمدی و همکاران، 1383). در مدت زمان کوتاهی بعد از خروج بذر برگ از خاک اولین برگ حقیقی (علفی) و سپس برگهای بعدی ظاهر میگردند. با بالا رفتن درجه حرارت، مرحلهی ساقهروی از تشکیل اولین گره در قسمت پایین ساقه شروع و تا تشکیل غلاف در قسمت فوقانی ادامه مییابد. طویل شدن ساقه با طویل شدن میانگرهها انجام میگیرد که با افزایش تعداد برگ همراه است (خدابنده، 1379). هر بوته ی گندم معمولاً دارای چندین ساقه است. نخستین ساقهای که پس از کاشت بذر از خاک بیرون میآید، ساقهی اصلی نامیده میشود و ساقههای فرعی که بعداً ظاهر میشوند را پنجه مینامند. نخستین پنجه هنگامی ظاهر میشود که ساقهی اصلی دارای سه برگ کاملاً باز شده باشد. چند روز بعد از ظهور سنبله در گندم مرحلهی گلدهی فرا میرسد (امام، 1386). گلدهی گندم با باز شدن شاخههای کلاله و آزاد شدن دانههای گرده از کیسهی بساک پرچم ها همراه است. گلدهی از قسمت میانی محور اصلی سنبله شروع و به دو طرف بالا و پایین سنبله ادامه مییابد. در یک سنبله عمل باروری تقریباً پس از 6 روز و در تمام سنبلههای یک بوته بعد از 10 روز به اتمام میرسد (نورمحمدی و همکاران، 1383). از مرحلهی تلقیح تا رسیدن گندم حدود 35-32 روز طول میکشد.
1 – 2 – 3 اکولوژی
1 – 2 – 3 – 1 شرایط مناسب رشد
خاک شنی و رسی عمیق با زهکشی خوب، برای رشد گندم مناسب است. اصولاً میزان عملکرد گندم در شرایط دیم (آبیاری با باران)، در خاکهای ریز بافت بیشتر است. چون این قبیل خاکها قادر هستند آب را بهتر و به مدت طولانیتر در خود نگه دارند. اما در شرایط آبی، معمولاً گندم زیاد تحت تأثیر بافت خاک خود قرار نمیگیرد. گندم همانند سایر گیاهان نمی تواند در خاک خشک جوانه بزند. برای جوانه زدن نیاز به جذب آب به مقدار 50 درصد وزن خود دارد (کافی و همکاران، 1384). گندم بهاره به دلیل ذخیره شدن رطوبت زمستانی در خاک، همواره رطوبت مورد نیاز خود را دارد. اما رطوبت خاک گندم های پاییزه معمولاً فرآیند جوانهزنی را با مشکل مواجه مینماید. اگر برای جوانه زنی یا رشد اولیه جوانه خاک رطوبت کافی نداشته باشد بذرها ممکن است بپوسند یا در معرض صدمات ناشی از سرما قرار گیرند. روی هم رفته مقدار آب مورد نیاز زراعت گندم از مرحله ی جوانه زنی تا رسیدن حدود 8-6 هزار متر مکعب در هکتار میباشد (امام، 1386).
1 – 2 – 3 – 2 آب و هوای مناسب رشد
شرایط ایدهآل برای رشد گندم، آب و هوای خنک در دوره رشد رویشی، آب و هوای معتدل در دوران تشکیل دانه و آب و هوای گرم و خشک در زمان برداشت محصول میباشد. بنابراین در مناطقی که زمستانهای سخت دارند، کشت گندم با مشکلاتی از قبیل سرمازدگی زمستانی مواجه میشود. البته گندم در برابر خشکی مقاومت چندانی ندارد و نمیتواند به مدت طولانی، خشکی و کم آبی را تحمل نماید. اما قادر است خود را با شرایط خشک تا حدی تطبیق داده و با تشکیل یاخته های کوچکتر در نهایت سبب تشکیل برگهای کوچک و در نتیجه کوچکتر شدن روزنهها شده و سطح تعریق را کاهش دهد و از اثرات سوء کم آبی تا حدی محفوظ بماند (نورمحمدی و همکاران، 1383).
1 – 2 – 4 سطح زیر کشت و میزان تولید
گندم بیش از یک چهارم تولید جهانی غلات را تشکیل میدهد و منبع اصلی کالری برای بیش از 5/1 میلیارد انسان است. به طور میانگین گندم یک پنجم کل کالری مورد نیاز جهان را تأمین میکند (فائو، 2003). سطح زیر کشت و تولید آن از سایر غلات بیشتر است (کافی و همکاران، 1384). سازمان خوار و بار کشاورزی ملل متحد (فائو) با اعلام آمار تولیدات کشاورزی کشورهای جهان، ایران را در رتبهی دوازدهم تولید گندم جهان قرار داده است. میزان تولید جهانی گندم در سال 2010-2009 بالغ بر 674 میلیون تن برآورد گردید که در مقایسه با 682 تن تولیدی سال 2009-2008 رتبهی دوم را طی ده سال اخیر دارد. فراوانی تولید طی دو سال متوالی منجر به افزایش 30 درصدی ذخایر گندم جهان شد که از سال 2002-2001 در بالاترین میزان خود قرار دارد. بنابر آمار موجود در کشور ایران در سال 1391-1390 از مجموع زمین های زیر کشت محصولات کشاورزی، 57/6 هکتار آن به کشت گندم اختصاص داشته و از این میان 63/2 میلیون هکتار آن زیر کشت گندم آبی و 93/3 میلیون هکتار زیر کشت گندم دیم بوده است. در این بین بیشترین سطح کشت متعلق به استان خوزستان با 739000 هکتار و کمترین سطح کشت متعلق به استان قم با 10433 هکتار است. در نمودار های 1-1 و 2-1 توزیع میزان تولید و سطح برداشت گندم استان ها نسبت به کل کشور، طبق آخرین آمار نامهی منتشر شدهی دفتر آمار و فناوری اطلاعات جهاد کشاورزی در سال زراعی 1389-1388 مشاهده میشود. سطح برداشت شده گندم کشور در سال زراعی 1389-1388 حدود 7 میلیون هکتار برآورد شده که 6/36درصد آن آبی و 4/63 درصد بقیه دیم بوده است و میزان تولید گندم کشور حدود 5/13 میلیون تن برآورد شده که 59 درصد آن از کشت آبی و 41 درصد مابقی از کشت دیم به دست آمده است. همچنین عملکرد گندم آبی کشور 2/3097 کیلوگرم و عملکرد گندم دیم کشور 1240 کیلوگرم در هکتار بوده است.
نمودار 1-1 توزیع سطح برداشت گندم استان ها نسبت به کل کشور در سال زراعی 1389-1388
نمودار 2-1 توزیع میزان تولید گندم استان ها نسبت به کل کشور در سال زراعی 1389-1388
1 – 3 پیریدوکسین
1-3-1پیریدوکسین و تأثیر آن بر گیاه
ویتامین B6 یا پیریدوکسین نیز از حلقه هتروسیکلیک پیریدین مشتق میگردد. به این ترتیب که یک ریشه متیل روی کربن 2 و یک عامل هیدروکسیل روی کربن 3 و دو عامل الکلی نوع اول بر روی کربنهای 4 و 5 قرار گرفتهاند. در طبیعت دو ترکیب مشابه وجود دارد که فعالیتشان از پیریدوکسین هم بیشتر است و این دو ترکیب عبارتند از: پیرویدوکسال و پیرویدوکسامین. ترکیبات فوق به صورت استرفسفریک فعال میباشند و آن هنگامی است که عامل الکلی کربن 5 توسط یک مولکول اسید فسفریک استری شود.
ویتامین B6 (پیریدوکسین) که در آندوسپرم دانه موجود میباشد در بدن انسان سبب برقراری تعادل بین اسید آمینهها خواهد شد و از طرف دیگر سبب تبدیل برخی مواد مفید و ضروری مانند تریپتوفان به تری پتامین میگردد.
متابولیسم ویتامین B6 برای تمام ارگانیسم ها ضروری میباشد (اشنایدر و همکاران، 2000). ویتامین B6 به عنوان کوفاکتور نقش حیاتی داشته و در واکنشهای آنزیمی بسیار پیچیده که عمدتاً در متابولیسم آمینواسیدها نقش دارند شرکت دارد. ویتامینها یکی از فاکتورهای ارگانیک غذایی ضروری برای رشد در تمام ارگانیسمهای زنده و موجودات اتوتروف هستند (اهرنشفت و همکاران، 1999). ویتامینها به صورت درون ژنی سنتز میشوند (آریگونی و همکاران، 1992) و (دیگارا و همکاران 1993) که کاربرد برون ژنی داشته و بیشترین اثر مثبت آنها بر روی رشد و میزان جذب و سنتز پروتئین است (آریگونی و همکاران، 1997). بعضی از مؤلفان دریافتهاند که وجود ویتامین ها برای رشد مستمر ضروری بوده، در جلبکها (گیلارد و رایزر، 1962)، (برلند و همکاران، 1978) و (سوئفت، 1980). خیساندن بذر باقالا در اسکوربیک اسید، تیامین یا پیریدوکسین موجب تفاوت معنی دار تحریک بر درصد جوانه زنی دانه باقالا گردید.(حمد و خولائف، 2000).
1-3-2تأثیر پیریدوکسین بر رشد ریشه و جذب در گیاه
تیمار کردن بذور برخی از غلات با پیریدوکسین افزایش رشد ریشه و عملکرد محصول را به همراه داشته است (سامیولا وهمکاران، 1991). معرف پیریدوکسین باعث افزایش جذب مواد غذایی از خاک و درنتیجه افزایش عملکرد در گیاهان زراعی میگردد (لان و همکاران، 1999). طی تحقیقات انجام شده تیماردهی بذر با پیریدوکسین، افزایش جذب نیتروژن و فسفر در گیاه گندم (خان و همکاران، 1996) ، کلزا (سامیولا وهمکاران، 1991)، ذرت (ارادتمند اصلی و همکاران، 2011) به همراه داشته است. طبق تحقیقات صورت پذیرفته توسط (خان و همکاران، 1995) نقش افزایش دهنده پیریدوکسین در میزان جذب ریشه باعث افزایش سرعت ظهور برگ میشود که این امر به نوبه خود باعث تغییر افزایش توان فتوسنتزی و سرعت جذب خالص NAR میشود.
فصل دوم
بررسی منابع
2-1 مروری کوتاه بر پژوهشهای انجام شده در زمینهی پرایمینگ بر روی شاخصهای جوانهزنی
از جمله مهمترین تیمارهای افزایش دهندهی قدرت جوانهزنی بذرها می توان به پرایمینگ اشاره داشت. پرایمینگ به تعدادی از روشهای مختلف بهبود دهندهی بذرها اطلاق میشود که در تمامی آنها آبدهی کنترل شدهی بذر اعمال میشود (فاروق و همکاران، 2006). هدف کلی پرایمینگ بذر، آبدهی جزئی آنها می باشد به طوری که بذرها در مرحلهی اول (جذب فیزیکی آب) و دوم (شروع فرآیندهای بیوشیمیایی و هیدرولیز قندها) جوانهزنی را پشت سر گذاشته ولی از ورود به مرحلهی سوم جوانه زنی (مصرف قند توسط جنین و رشد ریشهچه) باز میماند (بردفورد، 1995). رایج ترین روشهای پرایمینگ شامل هیدروپرایمینگ و اسموپرایمینگ میباشد. اسموپرایمینگ نوع خاصی از آمادهسازی پیش از کاشت بذرها میباشد که از طریق خواباندن بذرها در محلولهای با پتانسیل اسمزی پایین حاوی مواد شیمیایی مختلفی نظیر پلی اتیلن گلایکول، مانیتول، کودهای شیمیایی نظیر اوره و غیره صورت میگیرد (اشرف و فولاد، 2005). در روش هیدروپرایمینگ بذرها با آب خالص و بدون استفاده از هیچ مادهی شیمیایی تیمار میشوند که این نوع پرایمینگ بسیار ساده و ارزان بوده و مقدار جذب آب از طریق مدت زمانی که بذرها در تماس با آب هستند کنترل میشود (جودی و شریف زاده، 2005). پرایمینگ بذر باعث رشد پر قدرت، پنجههای بیشتر، پر شدن بهتر دانهها، افزایش محصول و سنبلههای گندم گردید (هریس و همکاران، 2001). تأثیر هیدروپرایمینگ و پرایمینگ با مانیتول در بذور نخود موجب افزایش تعداد شاخههای فرعی و طول ریشهچه و همچنین بیوماس گرههای ریشه میگردد که میتواند به دلیل توزیع بیشتر مواد فتوسنتزی به گرهها باشد، همچنین فعالیت ساکارز سنتتاز و گلوتامین سنتتاز نیز افزایش مییابد (کائور و همکاران، 2006).
(توسلی و کسنیو، 2005)اظهار داشتند که پرایمینگ باعث افزایش سرعت جوانه زنی پنبه تحت تنشهای شوری و دمایی گردید اما تأثیر معنی داری بر درصد جوانه زنی دارد. همچنین پرایمینگ باعث بهبود مقاومت به خشکی در مرحلهی جوانه زنی در گیاهان میگردد.
(کایا و همکاران، 2006) گزارش کردند که پرایمینگ باعث افزایش درصد و سرعت جوانه زنی و وزن خشک گیاهچه و کاهش گیاهچههای غیر نرمال آفتابگردان در شرایط تنش خشکی گردید.
(احتشامی و همکاران، 1389) اثرات هیدرپرایمینگ را بر روی مؤلفههای جوانه زنی و رشد گیاهچه کلزا را در شرایط تنش شوری مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد پرایمینگ بذر سبب افزایش طول ریشهچه، طول ساقهچه، طول گیاهچه، وزن تر و خشک ریشهچه، وزن تر و خشک ساقهچه، وزن خشک گیاهچه، درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، ضریب آلومتریک، درصد آب بافت گیاهچه و شاخص بنیه بذر تحت شرایط استرس شوری شد.
(صالحی و همکاران، 1388) گزارش کردهاند که تیمار بذرها با نانوسیدها موجب بهبود رشد گیاهچه و استقرار بهتر بذر شد، اگرچه درصد و سرعت جوانه زنی بذور کاهش یافت. تیمارهای پرایمینگ بر درصد و سرعت جوانه زنی اثر مثبت داشته ولی بر رشد گیاهچه اثری نداشته است.
(مظاهرانی تیرانی و همکاران، 1385) بذرهای کلزا را بوسیله سالیسیلیک اسید در غلظتهای 5/0، 1، 5/1، 2 و 5 میلی مولار پیش تیمار کردند. برای بررسی اثر خشکی از محلول هایی با پتانسیل آبی برابر 0، 4/0- ، 6/0- ، 9/0- و 1/1- مگاپاسکال که توسط پلی اتیلن گلیکول 6000 تهیه شده بود استفاده کردند و تیمار اتیلن در 6 سطح 0، 10، 30، 50، 70 و 90 ppm اعمال شد. نتایج نشان داد که درصد جوانه زنی در غلظتهای بالاتر از 1 میلی مولار سالیسیلیک اسید نسبت به شاهد در تیمار با اتیلن کاهش معنی داری دارد و اثر متقابل سالیسیلیک اسید بر اتیلن و خشکی بر اتیلن نیز معنی دار میباشد.